Hình 1. Hình ảnh minh họa về kho lưu trữ hàng hóa trên giá cao tầng Cùng với sự phát triển và mở rộng của các kho lưu trữ hàng hóa trên giá cao tầng thì vấn đề đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy là vô cùng cần thiết. Có thể thấy, tình hình cháy lớn tại các kho, xưởng lưu trữ hàng hóa trên giá cao tầng đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng và đáng lo ngại trên toàn thế giới. Khi xảy ra cháy không chỉ gây thiệt hại lớn về tài sản mà còn đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng con người và ảnh hưởng nền kinh tế. Một số vụ cháy điển hình của các kho lưu trữ hàng hóa trên giá cao tầng, như: Vụ cháy ngày 11/4/2019 của Công ty Pan Pacific Logistics, địa chỉ tại đường 17-18 KCN Sóng Thần 2, thị xã Dĩ An, Bình Dương đã thiêu rụi hoàn toàn 19.500 m2 nhà kho gây thiệt hại gần bảy trăm tỷ đồng; vụ cháy ngày 11/11/2023 tại Công ty TNHH TMDV Đức Thành, địa chỉ tại số 37/5 đường Bế Văn Cẩm, phường Tân Kiểng, quận 7, TP Hồ Chí Minh đã thiêu rụi 2.000/17.374 m2 nhà kho và vụ cháy ngày 13/1/2024 ở thành phố St. Petersburg, Liên bang Nga đã thiêu rụi 50.000/12.000 m2 nhà kho, thiệt hại ước tính khoảng 10-11 tỷ ruble (khoảng ba nghìn tỷ đồng). Theo thống kê, hiện nay ở nước ta có khoảng 22,524 nhà kho, cơ sở công nghiệp thuộc danh mục cơ sở có nguy hiểm về cháy, nổ và số lượng này được tăng lên theo từng năm. Hầu hết các kho này đều lưu trữ số lượng hàng hóa lớn và được đặt trên các giá cao tầng, đòi hỏi yêu cầu về an toàn phòng cháy chữa cháy, đặc biệt là công tác chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ khi có cháy xảy ra. Trong những năm gần đây, sự phát triển các kho lưu trữ hàng hóa trên giá cao tầng là một xu hướng trong nền kinh tế toàn cầu. Đây là kết quả của sự phát triển công nghệ, nhu cầu thương mại điện tử và các yêu cầu ngày càng cao về tối ưu hóa không gian lưu trữ trong các ngành sản xuất và phân phối. Kho lưu trữ hàng hóa trên giá cao tầng ra đời để giải quyết vấn đề không gian trong bối cảnh các khu công nghiệp và thành phố ngày càng hạn hẹp về diện tích. Thay vì mở rộng theo chiều ngang như trước đây, các nhà kho hiện đại đã tận dụng không gian theo chiều dọc, sử dụng các hệ thống kệ hàng cao tầng có thể lên đến hàng chục mét. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm diện tích đất đai mà còn tăng cường khả năng lưu trữ, đáp ứng nhu cầu lưu trữ khối lượng hàng hóa khổng lồ. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm thì còn kéo theo những hệ lụy cần phải xem xét, đánh giá để có những giải pháp, biện pháp thích hợp, cụ thể như: Đặc điểm về kiến trúc: Kết cấu chủ yếu của kho lưu trữ hàng hóa trên giá cao tầng là khung thép, mái tôn và gồm 2 bộ phận chính là khung chịu lực và phần mái. Khung chịu lực gồm các cột, dầm, vì kéo thép; khung ngang được liên kết với nhau bằng kết cấu dọc gồm hệ giằng thép, kết cấu mái, dầm, kết cấu đỡ tường; khung phụ là xà gồ mái, dầm tường, thanh chống đỉnh tường. Bộ phận mái tôn gồm khung, kèo và tôn lợp. Chi phí xây dựng các nhà kho dạng này tương đối thấp, thời gian xây dựng ngắn, sử dụng được lâu dài và dễ dàng bảo dưỡng tuy nhiên khả năng chịu lửa kém. Do đó, các vụ cháy chỉ sau 15 - 20 phút, dưới tác động của nhiệt độ cao, các kết cấu chính của nhà kho như: Cột chịu lực, hệ giằng, vách cứng, các bộ phận của sàn như dầm, xà hoặc tấm sàn,... nếu không được bảo vệ bằng vật liệu chống cháy sẽ gây sập đổ một phần hoặc toàn bộ phần mái và cả công trình. Trường hợp các kết cấu chịu lực chính được bảo vệ bằng vật liệu chống cháy tương đương bậc chịu lửa I, II thì sau thời gian từ 90 đến 120 phút có thể dẫn đến sập đổ công trình. Đặc điểm lữu trữ hàng hóa: Kho lưu trữ hàng hóa trên giá cao tầng luôn tồn tại một lượng chất cháy lớn, đa dạng, có thể bao gồm bất kỳ nguyên liệu, thành phẩm, bán thành phẩm và những vật liệu, hàng hóa dễ cháy, tập trung với khối lượng lớn được xếp trên các giá đỡ cao từ 5,5 đến 25 mét. Khi có cháy xảy ra, đám cháy sẽ dễ dàng phát triển và mau chóng vượt tầm kiểm soát, khiến việc chữa cháy trở nên khó khăn. Nhiều kho chứa các vật liệu dễ cháy như nhựa, giấy, hóa chất, hoặc thậm chí là các chất độc hại, khi đám cháy bùng phát, không chỉ có ngọn lửa mà còn có khói độc và khí nóng lan tỏa, tạo ra những thách thức lớn trong việc kiểm soát tình hình và bảo đảm an toàn cho lực lượng tham gia chữa cháy.